Uitgesloten maar niet verslagen: over PTSS, herstel en loskomen van Jehovah's Getuigen

Hoe zit dat nou?

Afgelopen week kreeg ik veel reacties en vragen naar aanleiding van de Videoland docu Jehovah: van God los. Voor wie het niet weet: ook ik ben geboren en opgegroeid binnen deze gemeenschap. Inmiddels ben ik al 16 jaar uitgesloten, zoals zij dat noemen. De gevolgen en met name de shunning, het doodverklaren door de gemeenschap en mijn familie, leverde mij toen PTSS op. Ik was al begonnen met de opleiding tot registercounselor, maar mede door dit trauma en het succesvolle EMDR-traject dat volgde, ben ik mij de jaren erna als professional verder gaan specialiseren in traumaverwerking.

PTSS als gevolg van religie heeft een eigen naam, namelijk Religieus Traumasyndroom (RTS). Een specifieke naam is belangrijk omdat ook het behandeltraject specifiek en uniek is.

Waar loop je dan tegenaan als je vertrekt uit een dwingende geloofsgemeenschap als die van Jehovah’s Getuigen?

Psychologische gevolgen – je kunt symptomen van angst, depressie, nachtmerries of zelfs posttraumatische stressstoornis (in dit geval dus RTS) oplopen.

Familiale spanning en verlies – de met shunning gepaard gaande sociale isolatie kan diepgaande effecten hebben op emotioneel en sociaal vlak. De druk en verwachting binnen families om de doctrine te volgen kan leiden tot ernstige psychologische druk en in extreme gevallen zelfs tot zelfmoord. 

Verlies van gemeenschap en identiteit – het verlaten van de gemeenschap kan leiden tot een gevoel van sociale dood en het verlies van een deel van je eigen identiteit. Als ex-JG kun je moeite hebben om je plaats in de wereld te vinden en worstelen met de reconstructie van je zelfbeeld en levensdoelen buiten de context van de gemeenschap.

Trust issues – Na het verlaten van een omgeving waarin je geleerd hebt dat de 'buitenwereld' niet te vertrouwen is, kun je kampen met wantrouwen en paranoia, wat het moeilijk maakt om nieuwe relaties te vormen en een nieuw ondersteunend netwerk op te bouwen.

Moeite met het vestigen van nieuwe grenzen – Zonder de strikte richtlijnen van de gemeenschap moet je als ex-JG leren je eigen grenzen te stellen, iets wat je nooit eerder hebt hoeven doen. Dit kan resulteren in regressief gedrag en moeilijkheden bij het navigeren in nieuwe sociale en persoonlijke situaties.

Therapeutische uitdagingen – Velen vinden het moeilijk om therapeuten te vinden die de specifieke uitdagingen en trauma's begrijpen die gepaard gaan met het verlaten van de gemeenschap van JG’s. Misverstanden over de aard van de gemeenschap en haar beleid kunnen het herstelproces belemmeren.

Het is een pittig rijtje. De docu bracht bij mij afgelopen week weer het besef hoe belangrijk het is dat ik als therapeut met deze specifieke achtergrond een deel van de oplossing kan zijn.

Ken of ben jij iemand die onderdeel is van deze gemeenschap of inmiddels niet meer en die hulp en ondersteuning kan gebruiken? Of ben jij een collega hulpverlener die met (ex)JG’s werkt? Voel je dan vrij om mij voor hulp of informatie te bellen of mailen!